Shinjon-Uyg‘ur avtonom rayonining Jotszyan tumanidan bo‘lgan 28 yoshli Alimjon Qurbon "Loulan" ansamblining raqqosi sifatida mintaqa uchun noyob san’at turi — Sichuan operasiga xos niqob o‘zgartirish texnikasini o‘zlashtirmoqda. U bu yo‘nalishni nisbatan yaqinda o‘rganishni boshlagan bo‘lsa-da, allaqachon sezilarli natijalarga erishgan.
Alimjon bolaligidan sahna san’atiga qiziqqan. U birinchi marta 2022 yilda, Xebey provinsiyasidan Yue opera truppasi Jotszyanga tashrif buyurganida, niqob o‘zgartiruvchi spektaklni tomosha qilib, kuchli taassurot olgan. Bu voqea yosh san’atkorga shu an’anaviy xitoy janrini chuqur o‘rganishga ilhom bergan.
Almashinuv dasturi doirasida u Xebey provinsiyasiga bordi va u yerda ustozlar bilan birga ta’lim olish uchun qolishga qaror qildi. Sharoit og‘ir edi: issiq ob-havo, qalin sahna libosi, bosh og‘rig‘ini keltirib chiqaruvchi noqulay niqob — bularning barchasi uni bu fikridan qaytishga majbur qilishi mumkin edi. Biroq mavjud raqs tayyorgarligi va qat’iyati tufayli Alimjon bu qiyinchiliklarni yenga oldi. Oradan 15 kun o‘tib, u asosiy texnikalarni o‘zlashtirdi: sakkizta niqobni almashtirish va “olov purkash” kabi murakkab, muvofiqlashtirishni talab qiladigan elementlarni bajara oldi.
Jotszyanga qaytgach, Alimjon birinchi marta yakkaxon chiqish qildi. Tomoshabinlar uning chiqishini katta qiziqish bilan qarshi oldi. Ayniqsa, spektaklning so‘nggi epizodi kuchli taassurot qoldirdi: rassom niqoblarini navbatma-navbat almashtirgach, tomoshabinlar oldiga bo‘yanishsiz, uyg‘ur milliy libosida chiqdi. Kutilmagan burilish tomoshabinlar orasida jonli hissiy reaksiya uyg‘otdi va madaniyatlararo muloqot g‘oyasini yoritdi.
Hozirda Alimjon o‘z ona madaniyati elementlarini an’anaviy xitoy sahna san’atiga kiritish ustida ishlamoqda. Jumladan, dutor, tanbur, sattor kabi uyg‘ur xalq cholg‘ularini spektakl kompozitsiyasiga qo‘shish bo‘yicha tajribalar olib bormoqda. Shuningdek, qadimiy Loulan shahri va Loulan ayoli obrazlari bilan bog‘liq arxeologik topilmalardan ilhomlanib, niqoblar uchun yangi vizual uslub ustida ham o‘ylamoqda.
Alimjon ijodining muhim yo‘nalishlaridan biri — yosh avlodga ta’lim-tarbiya berishdir. Ayni paytda uning to‘rt nafar shogirdi bor, jumladan ularning uch nafari — 6 yoshdan 12 yoshgacha bo‘lgan bolalar. Ba’zilar allaqachon uch-to‘rt niqobni almashtirish texnikasini o‘zlashtirishga ulgurgan. Alimjonga ko‘ra, maqsad — bolalarga nafaqat texnik ko‘nikmalarni, balki san’atga hurmat, madaniy merosga mehr va madaniyatlararo muloqot ruhini singdirishdir.
U o‘z shogirdlarining to‘laqonli sahna chiqishlari bilan ishtirok etishini, kelajakda esa bu san’at turi madaniy meros sifatida kundalik hayotga singib borishini, xalqlar o‘rtasidagi o‘zaro tushunish vositasiga aylanishini orzu qiladi.
