Olmaota shahrida Xitoy uslubidagi zamonaviylashtirish va Xitoy hamda Markaziy Osiyo davlatlarining yagona taqdir hamjamiyati mavzusida xalqaro forum bo‘lib o‘tdi. Ushbu tadbir Xitoy Xalq Respublikasi Bosh konsulligi tomonidan Olmaotada, “Sinxua” axborot agentligi va “Ipak yo‘li” ekspertlar klubi bilan hamkorlikda tashkil etildi. Do‘stlik uyida o‘tgan tadbir Qozog‘iston, Qirg‘iziston, O‘zbekiston, Tojikiston va Xitoydan diplomatlar, olimlar, ekspertlar hamda OAV vakillarini global chaqiriqlar sharoitida hamkorlik istiqbollarini muhokama qilish uchun birlashtirdi.
Foto: "Sinxua"
Olmaotadagi XXR Bosh konsuli Szyan Vey o‘z nutqida ta’kidlaganidek, Xitoy-Markaziy Osiyo sherikligi Buyuk Ipak yo‘li davridan boshlangan bo‘lib, bugungi kunda siyosiy, iqtisodiy va gumanitar sohalarni qamrab olgan yangi mazmun kasb etmoqda. U 2024-yilda Xitoy va Markaziy Osiyo davlatlari o‘rtasidagi ikki tomonlama savdo hajmi 94,8 milliard dollarga yetganini qayd etdi. Mintaqa orqali Xitoy va Yevropani bog‘lovchi konteyner poyezdlari yangi avlod logistikasining rivojlanishiga xizmat qilmoqda. Szyan Vey 2025-yil iyun oyida Qozog‘istonda “Xitoy-Markaziy Osiyo” ikkinchi sammiti o‘tishini ta’kidladi; bu sammit siyosiy va strategik ishonchni chuqurlashtirish, qo‘shni munosabatlarni mustahkamlash hamda yagona taqdir hamjamiyatini qurish uchun platforma bo‘ladi.
Qozog‘iston Tashqi ishlar vazirligi vakolatxonasi rahbari Janibek Abdrashov Markaziy Osiyoning tez rivojlanishi va mintaqaga jahon davlatlari e’tiborining ortayotganini qayd etdi. U “Markaziy Osiyo — Xitoy” birinchi sammitidan keyingi hamkorlikning faollashganini ta’kidladi va Qozog‘iston ushbu formatga katta ahamiyat berishini bildirdi. Uning so‘zlariga ko‘ra, yaqinlashib kelayotgan sammit natijalari sheriklikka yangi turtki beradi va mintaqadagi barqarorlikni mustahkamlaydi. “Ipak yo‘li” ekspertlar klubining boshqaruv raisi Bulat Sultanov Markaziy Osiyo davlatlari va Xitoyning iqtisodiyot, savdo, ta’lim, madaniyat va turizm sohalarida o‘zaro manfaatli asosda hamkorlik qilish qobiliyati isbotlanganligini ta’kidladi. U o‘zaro hurmat, ishonch, qo‘shnichilik va teng huquqlilikka asoslangan ushbu aloqaning mohiyatini aniq misollar bilan kengroq tushuntirishga chaqirdi.
Markaziy Osiyo mintaqaviy tog‘ markazi direktori Ismoil Dayrov mintaqa davlatlarining asrlar davomida yaqin aloqalariga e’tibor qaratdi va “Xitoy-Markaziy Osiyo” sammiti natijalarini tahlil qilish orqali yangi hamkorlik jihatlarini aniqlash muhimligini ta’kidladi. Asal.media portali bosh muharriri Anushervon Rasulov Xitoy va Markaziy Osiyo oldidagi o‘xshash chaqiriqlar – texnologik transformatsiya hamda an’analar bilan innovatsiyalar muvozanatini saqlash masalalariga e’tibor qaratdi. U Xitoy zamonaviylashtirish modeli mintaqa uchun o‘z resurslari va ustuvor yo‘nalishlariga tayangan holda namuna va katalizator bo‘la olishini qayd etdi.
Forum inklyuziv rivojlanish, barqarorlik va o‘zaro manfaatga asoslangan xitoy zamonaviylashtirish modelini ajratib ko‘rsatdi. Ekspertlar global beqarorlik sharoitida uning jozibadorligini muqobil sifatida ta’kidlab, Xitoy raqobat emas, balki hamkorlik taklif qilayotganini bildirdilar. “Bir makon — bir yo‘l” tashabbusining mintaqa davlatlarining milliy strategiyalari bilan uyg‘unlashuvi logistika, sanoat va raqamli iqtisodiyot rivojiga xizmat qilayotgani alohida e’tirof etildi. Qozog‘iston Fanlar vazirligi Ilm-falsafa va dinshunoslik instituti Siyosatshunoslik markazi direktori Aydar Amrebayev yagona taqdir hamjamiyatini xalqaro munosabatlarning yangi paradigmasi sifatida tavsifladi. Markazning bosh ilmiy xodimi Yuri Buluktaev esa Xitoy zamonaviylashtirish modeli Qozog‘istonda barqarorlikni saqlagan holda rivojlanishga namuna bo‘la olishini qayd etdi. O‘zbekiston va Tojikiston vakillari geosiyosiy mojarolarning kengayishining oldini olish hamda ko‘p markazli dunyoni qo‘llab-quvvatlash muhimligini ta’kidladilar.
Foto: "Sinxua"
Forum ishtirokchilari siyosiy ishonchni mustahkamlash, gumanitar almashinuvlarning roli hamda umumiy madaniy xotirani muhokama qildilar. Ekologik sivilizatsiya, zamonaviylashtirishning falsafaviy jihatlari, ta’lim va madaniy aloqalar mavzulari yuzsaidan fikrlar almashildi.
Forum iyun oyidagi “Xitoy-Markaziy Osiyo” sammitiga tayyorgarlik doirasidagi qadam bo‘lib xizmat qildi va Xitoy bilan mintaqa davlatlari sherikchiligi ishonchga, o‘zaro manfaatga hamda tinchlikka intilishga asoslanganligini namoyon etdi.